برای بازگرداندن تعزیه به دوران اوج و شکوه خود چه باید کرد؟

آتلیه دات کام: آتلیه دات کام: حسین کیانی در جواب اینکه برای بازگرداندن تعزیه به دوران اوج و شکوه خود چه باید کرد می گوید این نوع نمایش باید بازآموزی و به صورت رشته ای تخصصی در دانشکده ها تدریس گردد. او معتقد می باشد که باید دانشکده ای ویژه ی هنرهای نمایشی ایرانی تأسیس شود که در آن رشته هایی مانند تقلید، مضحکه، خیمه شب بازی و تعزیه آموزش داده شود.

به گزارش آتلیه دات کام به نقل از خبر آنلاین، دورافتادگی تعزیه و تعزیه خوانی از دوران اوج و شکوه خود و محدودیتش به ایام خاصی از سال، چیزی نیست که بتوان انکارش کرد. اما برای بازگرداندن تعزیه به دوران اوج و شکوه خود چه می توان کرد؟ این سوالی بود که داوود فتحعلی بیگی، آقای نمایش ایرانی و حسین کیانی، نمایشنامه نویس و کارگردان نمایش ایرانی در نشستی با عنوان «آسیب شناسی تعزیه در روزگار اکنون» به ان پاسخ دادند. نشستی که با گردانندگی مهدی صفاری نژاد، فعال نمایش ایرانی در کافه خبر خبرگزاری خبرآنلاین اجرا شد.
پاسخ حسین کیانی در قسمتی از این جلسه به سوال مذکور چنین بود: «امروزه با گسترش رسانه های تصویری، تعزیه شاید آن جاذبه و پذیرندگی سابق را نداشته باشد. ما باید کاری می کردیم که متاسفانه نکردیم، هرچند هنوز هم برای انجام آن دیر نیست. این کار، ایجاد مدرسه، کارگاه یا مرکز حفظ و اشاعه ی تعزیه است؛ همان گونه که در ژاپن، نمایش های سنتی مانند «کابوکی» و «نو» بالاتر از دویست یا سیصد سال است که در فضاهایی تخصصی اجرا می شوند. ما هم می توانیم مکانی ایجاد نماییم که در آن تعزیه ی خالص و اصیل ایرانی اجرا شود، در کنار آن باید موزه ای باشد که انواع اشیاء، اسناد و لوازم در رابطه با تعزیه را در خود جای دهد.
تا آن زمان که چنین بستری فراهم نشود، نمی توانیم از ظرفیتهای واقعی این هنر بهره برداری کامل نماییم. آنچه امروز از تعزیه باقیمانده، بیش تر حاصل کوشش های شخصی است تا حمایت های ساختاری. این مساله نیاز به عزم ملی دارد. تعزیه، به راستی می تواند قسمتی از نمایش ملی ما باشد. با فراهم شدن بستر مناسب، افراد کم اطلاع یا علاقمند، می توانند بوسیله مشاهده ی مستقیم، اطلاعات عمیقی به دست آورند. دیدن زره و کلاه خود تعزیه خوان قاجاری، نحوه ی آوازخوانی بدون بلندگو در فضایی شلوغ، پر از همهمه صدای موتور و ماشین و در جنگل آسفالت الهام بخش است. ما نیازمند احیای فرهنگی تعزیه هستیم. وگرنه، روزی حسرت خواهیم خورد که گنجینه ای را در اختیار داشتیم و آنرا حفظ نکردیم.
حال که هنوز افراد آشنا به این هنر زنده اند، منابع دردسترس است و ظرفیتهای اجرائی وجود دارد، باید اقدام نمود. هنوز دیر نشده. این اقدام باید حرفه ای، سازمان یافته و قاعده مند باشد. باید افرادی را برای این کار استخدام کرد. باید موزه ی شبیه خوانی راه اندازی شود. آن وقت است که کوشش های معاصرسازی تعزیه رنگ تازه ای می گیرند و از حالت پراکنده خارج می شوند.
من همین پیشنهاد را برای نمایش های روحوضی و مضحکه نیز دارم. چرا باید کسی مثل آقای فتحعلی بیگی به تنهایی و با هزار سختی نمایشی از سیاه بازی را روی صحنه ببرد و در نهایت هم مشخص نباشد سرنوشت آنچه می شود؟ این نوع نمایش باید بازآموزی شود، شاگرد تربیت کند و به صورت یک رشته ی تخصصی در دانشکده ها تدریس گردد. من حتی معتقدم که باید دانشکده ای ویژه ی هنرهای نمایشی ایرانی تأسیس شود که در آن رشته هایی مانند تقلید، مضحکه، خیمه شب بازی و تعزیه آموزش داده شود.
هیچ کشوری در دنیا دو گونه ی نمایشیِ سور و سوگ با این شکوه و ساختار ندارد، آن هم در زمانی که سنت آکادمیکی در دنیا وجود نداشت. صد و پنجاه یا دویست سال پیش، ما دارای چنین نظام نمایشی بودیم. این توانایی بطورکامل قابل تئوریزه شدن است. نمونه اش کار دکتر حسین اسماعیلی است که مبحث روایت شناسی در تعزیه را تئوریزه کرده است. این ها فقط احساسات یا مبالغه های ملی گرایانه نیست. این ظرفیت ها واقعی اند و علاقه مندانش نیز وجود دارند. پس باید دست به کار شد، چون هنوز دیر نشده.»
متن کامل نشست «آسیب شناسی تعزیه در روزگار اکنون» را اینجا بخوانید.



منبع: آتلیه دات كام