خالق برنامه گلها كه بود؟

آتلیه دات كام: در دهه 30 بود كه تحولی عظیم در موسیقی ایران صورت گرفت. مردی عاشق موسیقی به نام داوود پیرنیا تعدادی از هنرمندان برتر موسیقی ایران را كنار هم جمع كرد و برنامه «گلها» را بنیان نهاد. این برنامه در آن زمان موجب شد مردمی كه به سبب تهی دستی و بی سوادی از موسیقی اصیل ایرانی و اشعار كهن محروم بودند، با گوش دادن به موسیقی چیره دست ترین نوازندگان دوران خود و اشعاری كه توسط خوانندگان مطرح می شنیدند، با فرهنگ و هنر كشور خود آشتی كنند و آنرا ارج نهند.

ایسنا در ادامه به انتشار گزیده ای از زندگی مردی می پردازد که با ابداع برنامه «گلها»، یکی از بهترین، اصیل ترین و ایرانی ترین برنامه های تاریخ رادیو را ساخت و تحولی بزرگ در هنر شعر و موسیقی ایران ایجاد کرد.
این مطالب در چارچوب برنامه «با کاروان شعر و موسیقی» رادیو فرهنگ، امروز یکشنبه ـ یازدهم آبان ماه ـ پخش شده است.
«زنده یاد داوود پیرنیا در سال ۱۲۷۹ در تهران در خانواده ای اهل هنر زاده شد. پدرش حسن پیرنیا ملقب به مشیرالدوله بود و مادرش شکوه عظمی از خاندان قاجار.
پیرنیا تحصیلات ابتدایی را در خانه فرا گرفت و سپس وارد مدرسه «سن لویی» تهران شد. او بعد از تحصیلات متوسطه برای ادامه تحصیل به سوییس رفت و در آنجا میل به موسیقی در درونش افزون شد. او موسیقی کلاسیک را در سوییس به خوبی فرا گرفت تا جایی که پیانو را به خوبی می نواخت.
او با مدرک وکالت از سوییس به ایران بازگشت تا به سرزمین خویش خدمت کند. او که اینک وکیل شده بود، کانون وکلای دادگستری را راه اندازی نمود اما بعد از آن از دادگستری به وزارت دارایی منتقل شد. او به اعتبار نام پدر در محافل هنری و ادبی رفت و آمد می کرد.
بزم ها و شب نشینی های هفتگی که خوانندگان، شاعران و نوازندگان به نام آن زمان با هم داشتند، محلی شد برای رفت و آمدهای پیرنیا. او از همین طریق انس و الفتی بیش از پیش با اهل هنر پیدا کرد. در همین ایام بود که به ذهنش خطور کرد که چه بهتر است که همه مردم از شنیدن این آواها لذت ببرند. ایده پیدایش برنامه «گلها» را با عده ای از هنرمندان و دوستان خود بیان کرد و مورد استقبال آنها واقع شد. تا آن دوران موسیقی محدود به قطعه هایی بود که از رادیو پخش می شد و یا مردم ثروتمند بر روی صفحات گرامافون می شنیدند.
مردم عادی نیز که توانایی داشتن رادیو نداشتند، به موسیقی کوچه بازاری که توسط دوره گردها خوانده می شد، اقبال داشتند. بنا شد هنرمندان کاری کنند که مردم با موسیقی اصیل ایرانی آشنا گردند، تصنیف های درخور ادب و فرهنگ ایرانی بشوند و با آهنگسازان، شاعران و خوانندگان درخور ستایش آشنا گردند.
پیرنیا توانست نظر سازمان برنامه و بودجه را در مورد اهمیت گسترش موسیقی اصیل ایرانی جلب نماید و با اعتباری که برای این کار اختصاص داده شد، ارکستری برای رادیو تشکیل داد. آغاز برنامه های گلهای رنگارنگ در سال ۱۳۳۴ بود. بعد از آن برنامه هایی با عنوان گلهای جاویدان، یک شاخه گل، گل های صحرایی و برگ سبز زیر نظر داوود پیرنیا ساخته شد.
همایون خرم (نوازنده ویولن و آهنگساز) درباره برنامه گلها و داوود پیرنیا گفته است: «من مجموعه گلها را به مجموعه عشاق تشبیه می کنم. خود آقای پیرنیا که آمد و بنیان موسیقی گلها را گذاشت، عاشق بود. او آمد و همه عاشقان را هم جمع کرد. او اول از آقای ابوالحسن صبا (موسیقیدان) دعوت کرد. صبا که واقعا ثابت کرد یک عاشق بزرگ است. او نخستین کاری که کرد این بود که برخی از شاگردان خودرا که عشق موسیقی داشتند، جمع کرد. مثلا از آقای علی تجویدی (موسیقیدان)، حبیب الله بدیعی (نوازنده ویولن)، محمد میرنقیبی (آهنگساز و نوازنده ویولن)، حسین تهرانی (نوازنده نامدار تمبک)، مرتضی خان محجوبی (نوازنده پیانو)، آقای حسین علی وزیری تبار که استاد اولیه قره نی (کلارینت) در ایران بود، ابراهیم خان سرخوش که استاد تار بود، دعوت کرد. وقتی حالا آن مجموعه را تجسم می کنید، می بینید که این مجموعه عاشقانه بود. وقتی که می گویند هر آنچه که از دل برآید بر دل نشیند مصداق همین مجموعه بود که از ابتدا بر دل مردم نشست. آقای پیرنیا موسیقی و شعر را با هم آشتی داد. عشق آن افراد موجب شد که ساز بزنند و بخوانند.»
داوود پیرنیا در دوره ای بیمار شد و بعد از آن از سال ۱۳۴۵ باردیگر به رادیو بازگشت. در طول مدت زمانی که داوود پیرنیا مدیریت این برنامه را برعهده داشت، بهترین هنرمندان ایران در آن به اجرای موسیقی پرداختند. سرانجام داوود پیرنیا در ۱۱ آبان ۱۳۵۰ و در سن ۷۱ سالگی بر اثر سکته قبلی از دنیا رفت. آرامگاه ابدی او بهشت زهرا(س) شد.
بعد از پیرنیا اشخاص مختلفی مدیریت برنامه گلها را بر عهده گرفتند که به سبب اختلاط تفکرات شخصی با کار نتواستند از عهده آن به خوبی برآیند.
در دهه های ۳۰ و ۴۰ که پیرنیا مدیریت برنامه «گلها» را برعهده داشت، ۸۰ درصد مردم ایران بیسواد بودند. برنامه «گلها» با شوق بخشیدن به مردم برای آشنایی با موسیقی ایرانی موجب شد، تیراژ کتاب های چاپ شعر در آن سال ها به صورتی غیرقابل تصور بالا رود. شاید رسالت پیرنیا پیوند و آشتی باردیگر ادبیات سرزمینی کهن به مردمی بود که هیچ وقت کتاب نمی خوانند و هنر را ارج نمی نهند.»
برنامه «با کاروان شعر و موسیقی» شنبه تا پنجشنبه هر هفته ساعت ۱۲: ۲۰ به تهیه کنندگی یلدا احتشامی و اجرای مریم واعظپور روی موج اف ام ردیف۱۰۶ مگاهرتز از رادیو فرهنگ پخش می شود.




منبع: atolieh.com