خداحافظی با تئاتر موزه ای و بدن کلیشه ای بازیگر در باغ عدن

آتلیه دات کام: کارگردان نمایش «باغ عدن» معتقد می باشد این نمایش نه از یک متن ایستا، بلکه از دل چند سال تجربه زیسته و واکنش به شرایط اجتماعی شکل گرفته است و خلاف شکل بازیگری رایج تئاتر ایران حرکت می کند.

به گزارش آتلیه دات کام به نقل از خبر آنلاین به نقل از مهر، شایان افشردی، کارگردان نمایش «باغ عدن» که این شب ها در سالن سمندریان تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه است، درباره ی داستان و روند ایجاد این اثر نمایشی اظهار داشت: داستان روایت پسر و دختری است که تلاش می کنند از زبان روزمره خود خداحافظی کنند. ایده اولیه این متن توسط احسان معجونی نویسنده نمایش، سه یا چهار سال پیش عنوان شد و همان موقع هم نوشته شد. من و احسان چون در کارهای قبلی هم با هم بودیم، این همکاری ادامه پیدا کرد. بطورمثال نمایش «هملت» که قبل تر کار کرده بودیم، در بیست وسومین جشنواره تئاتر دانشگاهی انتخاب گردید.

وی اضافه کرد: پس از نمایش «هملت»، ایده «باغ عدن» را داشتیم. متن نوشته شد، ولی شرایط طوری نبود که بتوانیم اجرا نماییم. این نمایش در طول این مدت در کمد نماند بلکه در طول این دو، سه سال، کلی از ایده هایش و حتی از ایده اولیه خودش فاصله گرفت. در طول این مدت هم متن گرفتار تغییر شد و هم مفاهیم اصلی آن. ما در این سال ها سعی کردیم نسبت خودمان را با متن حفظ نماییم و وقایع اجتماعی و تجربه های زیسته چندسال اخیر خودرا که داشتیم، وارد اثر نماییم.

افشردی با اشاره به دغدغه اصلی نمایش، تصریح کرد: شاید بتوان گفت مضمون اصلی نمایش، زبان، شکست ها و گسست های زبانی است که در متن هم روی آن تاکید شده است ولی این تنها قسمتی از ماجراست. در اجرا، ما فقط به این مساله نپرداختیم. سراغ زمان، لحظه و حتی روزمرگی هم رفتیم. اگر بخواهم واژه دقیق تری استفاده کنم، لختی و کرختی لحظه هاست که برایمان مهم بوده است، آن لحظاتی که بسیاری از ما، دست کم در طبقه اجتماعی خودمان، در طول این سال ها تجربه اش کردیم.

وی اضافه کرد: در فرم اجرائی سعی کردیم به همین کرختی و لخت بودن لحظه های روزمره زندگی نزدیک شویم؛ تکرارها، عادت ها و وضعیت های بدون اتفاق. این که چگونه لحظه ها از دست می روند و ما در تکرار گرفتار می شویم، برایمان مهم بود و کوشیدیم این مسئله در ساختار اجرائی هم خودش را نشان بدهد.

نه به تئاتر کلیشه ای، نه برای مخاطب عام یا خاص

افشردی در مورد ارتباط گیری مخاطب عام در برخورد با نمایش «باغ عدن» توضیح داد: این اصطلاح مخاطب عام برای من و گروه همیشه جای سؤال دارد. واقعا نمی دانم چگونه باید با این واژه برخورد نماییم. اگر بخواهم واقع بینانه جواب بدهم، باید بگویم برایمان مسئله و مطرح نبوده است چون اساساً اول باید ببینیم در تئاتر ما مخاطبی هست که بشود آنرا به مخاطب عام یا خاص دسته بندی کرد؟ اگر این تعریف مشخص شود، آن وقت شاید بتوان بهتر جواب داد.

وی اضافه کرد: ما در هیچ کدام از کارهای مان تلاش نکردیم یک قشر خاص از مخاطب را درنظر بگیریم. کار کردن ما حالت آزمایشگاهی دارد. یعنی تجربه کردن و آزمودن موقعیت ها و لحظه هایی که شاید حتی خودمان هم هنوز بلد نیستیم. به همین دلیل، مسیر ما به طور معمول از آن چیزی که قبلاً دیده ایم فاصله دارد و کوشیدیم برمبنای چیزی که هنوز رخ نداده، پیش برویم. برای همین تقریباً می شود گفت هیچ گروه مخاطبی را از پیش تعریف نکردیم.

بدنی مقابل تئاتر موزه ای

این کارگردان درباره ی نگاه اجرائی نمایش به بدن بازیگر و فرم اجرا، عنوان کرد: برخی تصور می کنند این نمایش بدن را از اجرا حذف کرده، ولی واقعیت بطورکامل برعکس است. اتفاقاً سعی کردیم از آن نگاه موزه ای و کلیشه ای که به بدن در تئاتر داریم، فاصله بگیریم. آن نوع از بازیگری را که سال ها در تئاتر رایج بوده، از بین ببریم. می خواستیم شکل تازه ای از حضور بدن را تجربه نماییم.

بروز حساسیت در حرکت های حداقلی

وی اضافه کرد: نه فقط بدن را حذف نکردیم، بلکه اهمیت آنرا در ساده ترین کنش ها مثل نشستن، بلند شدن یا حرکت دست برجسته کردیم. بدن ها در این نمایش باید کنش مند باشند، حتی وقتی در سکون هستند. برخلاف اجراهایی که بدن را با حرکات عجیب وغریب فعال نشان می دهند ما دنبال حساسیت در حرکت های حداقلی بودیم. تلاشی که به نظرم پاسخ مناسبی است به وضعیت امروز.

افشردی در پایان، مطرح کرد: سکون و سکوتی که در متن و اجرا دیده می شود، نه فقط یک انتخاب آگاهانه بلکه نتیجه مستقیم تجربه سال هایی است که پشت سر گذاشتیم. این نه فقط انتخاب ما، که قسمتی از واقعیت ماست.

نمایش «باغ عدن» به نویسندگی احسان معجونی و کارگردانی شایان افشردی در دوره اول اجرا از ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت اجرا شده و در دوم اجراها از ۲۵ تیر تا ۳ مرداد روی صحنه سالن سمندریان تماشاخانه ایرانشهر است.

فرزانه میدانی و احسان معجونی گروه بازیگران این نمایش را می سازند.



۵۹۲۴۳