میراثی از عشایر سیستان و بلوچستان

آتلیه دات کام: «پُچو» یکی از انواع بافته ها در سیستان و بلوچستان است که به عنوان زیرانداز (فرش) کاربرد داشته است. مهارت پُچو بافی (لته بافی) به عنوان میراث در خطر و نیازمند پاسداری فوری، دی ماه سال 1398 در لیست میراث ناملموس کشور به ثبت رسید.

صفورا کلانتری ـ کارشناس ثبت اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سیستان و بلوچستان ـ درباره ی مهارت پُچو بافی (لته بافی) به ایسنا اظهار داشت: «پُچو» در زبان بلوچی به همین نام مشهور است که بافت آن به وسیله زنان و دختران و از اصلی ترین کارهای روزمره آنان است، بخصوص در مناطق عشایری. هرچند تحقیق جامعی از بافته های منطقه تا کنون انجام نشده است، اما انواع مختلفی از بافته ها در مناطق عشایری، روستایی و شهری استان وحتی استانهای همجوار را می توان مشاهده کرد که در زندگی مردم کاربرد داشته است، همچون این بافته ها می توان به «قالی و قالیچه»، «خورجین»، «گلیم»، «گال» و «سیاه چادر» و «پُچو» که خاص دامنه های کوه تفتان است، اشاره نمود.
کلانتری افزود: «پُچو» برمبنای نیاز مردم منطقه به زیرانداز و با تکه های پارچه تهیه می شود. سادگی بافت، قابل حمل بودن، به شکل های دلخواه در آمدن، وضعیت آب و هوایی منطقه، سبب شده بود، رونق مناسبی در زندگی مردم خصوصا زندگی های عشایری و پای کوهی داشته باشد. «پُچو» بنا بر نیاز خانواده ها و جمعیت آنها، ابعاد مختلفی داشته که شش، دوازده و هجده متری بیشترین کاربرد را داشته است.
این کارشناس ثبت بیان کرد: امروزه استقبال از استفاده «پُچو» کم شده است، اما می توان با حمایت و هدایت، تولید آنرا توسعه واحیا کرد و با بازاریابی مناسب نسبت به صدور آن به سایر استانها و حتی کشورهای حاشیه خلیج فارس اقدام نمود تا اشتغال پایدار و مناسبی برای مردم منطقه به وجود آورد. ثبت آن هم در لیست میراث ناملموس یکی از راه های صیانت از این اثر بود.
او اضافه کرد: از قرن های گذشته اقلیم گرم وخشک، سرد و کوهستانی منطقه و نبود فرش و موکت و از طرفی، زندگی کوچ نشینی، مستلزم استفاده از زیراندازی بود که جابه جایی آن به آسانی صورت گیرد.
کلانتری درباره ی شکل و نوع بافت «پُچو»، اظهار داشت: برای بافت «پُچو» از نخ ها یا تکه های ضایعاتی از پارچه هایی که برای تهیه لباس به کار می رود، استفاده می شود. همین طور نماد خاصی در بافت «پُچو» استفاده نمی شود و از نخ رنگارنگ در بعضی قسمت های «پُچو» استفاده می شود. سادگی کار و ابزار مورد نیاز آن سبب شده طرح بافت ساده باشد و شکل و نقوش خاصی در بافت «پُچو» به کار نرود، اما در بعضی مناطق امکان به کارگیری نقوش مختلف وجود دارد.





منبع: آتلیه دات كام