خاطره بازی با تیتراژهای ماندگار-۴۴؛

قطعه ای خاطره انگیز از دهه ۶۰ تلویزیون

قطعه ای خاطره انگیز از دهه ۶۰ تلویزیون آتلیه دات کام: موسیقی تیتراژ سریال عقیق به آهنگسازی کامبیز روشن روان با رعایت مولفه های مخاطب پسند موسیقی ایرانی همچنان یکی از خاطره سازترین ملودی های سریال های سیما در اواخر دهه شصت شمرده می شود.


دریافت 1 MB
خبرگزاری مهر -گروه هنر-علیرضا سعیدی: کارکرد تیتراژ چیزی شبیه به جلد کتاب است که طراحش تلاش می کند با انتخاب عناصر، فرم ها و چینش ها با کمک گرافیک و موسیقی مخاطبان یک اثر را در جریان موضوع قرار دهد. شرایطی که گاهی بسیار نکته سنج، اندیشمندانه و حساب شده پیش روی مخاطبان قرار می دهد و گاهی هم به قدری سردستانه و از روی ادای یک تکلیف الزامی ایجاد می شود که بیننده را از اساس با یک اثر تصویری دور می کند.
آنچه بهانه ای شد تا بار دیگر رجعتی به کلیدواژه «تیتراژ» داشته باشیم، مروری بر ماندگارترین و خاطره سازترین موسیقی های مربوط به برخی برنامه ها و آثار سینمایی و تلویزیونی است که برای خیلی از مخاطبان دربرگیرنده خاطرات تلخ و شیرینی است و رجوع باردیگر به آنها برای ما در هر شرایطی می تواند یک دنیا خاطره به همراه داشته باشد. خاطره بازی که بعد از شروع و انتشار آن در نوروز ۱۴۰۰ استقبال مخاطبان، ما را بر آن داشت در قالب یک خاطره بازی هفتگی در ایام جمعه هر هفته، روح و ذهنمان را به آن بسپاریم و از معبر آن به سال هایی که حالمان بهتر از این روزهای پردردسر بود، برویم.
«خاطره بازی با تیتراژهای ماندگار» عنوان سلسله گزارشی آرشیوی با همین رویکرد است که بصورت هفتگی می توانید در گروه هنر خبرگزاری مهر آنرا دنبال کنید.
در چهل و چهارمین شماره از این روایت رسانه ای به سراغ موسیقی تیتراژ سریال تلویزیونی «عقیق» رفتیم که در سال ۱۳۶۸ به نویسندگی و کارگردانی حمید تمجیدی از شبکه دوم سیما پخش گردید و تبدیل به یکی از مجموعه های داستانی شد که به سبب حال و هوای ویژه و مادرانه اش توانست در چارچوبی هدف مند مخاطبانی را همراه خود کند که در روزگار خود نیازمند تزریق روحیه خودباوری در مقابل مصائب و مشکلات روزگار آن سال ها بودند. قصه ای سرراست که بااینکه در این سال ها ساخته می شد، شکل و شمایلی کاملاً شعار زاده و ویترینی پیدا می کرد، اما طبیعتاً در آن شرایط زمانی که در زمانی بیش از سه دهه پیش روی آنتن رفت، از خود مجموعه ای را معرفی نمود که می تواند در قالبی داستان پردازانه و دراماتیک یک پرتره مبتنی بر واقعیت را پیش روی بینندگان قرار دهد.

مجموعه داستانی «عقیق» که مخاطبان تلویزیون فریده سپاه منصور را همچنانن با بازی در این سریال ماندگار می شناسند، برمبنای زندگی واقعی بانویی است که بعنوان دامدار شناخته شده بود. این بانو که ربابه دهقان نام دارد، علی رغم مشکلات فراوان و البته مخالفت فرزندانش که زندگی شهری را ترجیح می دهند، در یکی از روستاهای اطراف اراک یک گاوداری راه اندازی کرده و در اطراف آن نیز یک مزرعه علوفه ایجاد کرد. قصه ای که در آن روزگار تلاش تصویری موثری برای ایجاد روحیه خود باوری میان ایرانیان بود و توانست خیلی زود در ذهن تصویری مخاطبان جا خوش کند.
فریده سپاه منصور، علی اصغر گرمسیری، دانیال حکیمی، محبوبه بیات، غلامرضا طباطبایی، فریبا کوثری، پرستو گلستانی، مهری ودادیان، سیامک اطلسی، مهدی صباغی، حمید تمجیدی، مریم بختیار، حسن شیرزاد، اصغر توسلی، شیرین گلکار، فرخ هدایت، احمد رضاییان، رویا ادینه و مسعود تکاور همچون بازیگرانی بودند که در این سریال بعنوان بازیگر حضور داشتند و توانستند به مدد هدایت و کارگردانی حمید تمجیدی که از پس آن روزگار سریال های پر مخاطبی چون «مزد ترس» را هم به بینندگان تلویزیون ارایه داده بود، ایفاگر نقش ها و شخصیت هایی باشند که حال و هوای شیرین و دلنشینی را برای مخاطبان آن سالهای تلویزیون فراهم نمود.

اما در کنار دقت و سنجشی که یک کارگردان و نویسنده برای ساخت چنین سریال هایی باید روی آن تمرکز ویژه ای داشته و فضا را به سمت و سویی هدایت کند که مخاطب از همان قسمت های اول و دوم یک مجموعه کامبیز روشن روان در موسیقی متن و تیتراژ سریال «عقیق» کوشش کرد با محوریت قرار دادن مولفه های ناب موسیقی ایرانی در قالب ارکسترال خود فرصت چند دقیقه ای را پیدا کرد که مخاطب را برای تماشای یک سریال کاملاً ایرانی تشویق کند داستانی در نقطه عطف همذات پنداری با آن قرار گیرند، تعدادی دیگر از مولفه ها و ابزارها هستند که در راه ایده های کارگردان می توانند بعنوان بازوهای حرکتی یک پروژه تلویزیونی موردتوجه قرار گیرند. بطور قطع «موسیقی» یکی از بهترین و موثرترین و کارآمدترین مسیرهایی است که می تواند در جلوه نمایی هرچه بهتر یک اثر مورد توجه قرار گیرد. در این راه آنچه می تواند مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد، نوع به کارگیری موسیقی است که می بایست در راه قصه قرار گرفته و شرایط حسی را پیش روی بیننده و شنونده قرار دهد که مولفه موسیقی را جزوی از اثر بداند و آنرا ابزاری برای درک حسی اثر بپندارد.
اما طراحی و ایده پردازی برای ساخت یک اثر موسیقایی در رابطه با آثار تصویری، تنها با در نظر گرفتن مولفه آهنگساز بودن نمی تواند خروجی چندان موثری داشته باشد. چونکه آگاهی از مقوله درام و اساساً درک و دریافت یک هنرمند موسیقی از آنچه در سینما و تلویزیون می گذرد، مولفه بسیار مهمی است که اگر نتوانیم در این ساختار آگاهی و مطالعه ای داشته باشیم، بطور قطع در یک جایی به بن بستی می رسیم که راه را برای تالیف و تاثیر می بندد.
شناسه ای که طی سال های اخیر بااینکه در گستره وسیع تری از فعالان حوزه موسیقی در سینما و تلویزیون قرار گرفته، اما در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی آنچنان که باید حضور پر رنگی نداشت و این تعداد کمی از هنرمندان بودند که توانستند بواسطه آگاهی و تسلط نسبی که روی هنرهای دیگر داشتند جریان ساخت موسیقی متن و تیتراژ آثار تصویری را از تکاپو نیندازند.

به طور حتم کامبیز روشن روان یکی از مهم ترین و جریان سازترین هنرمندانی است که می تواند در این چارچوبی که بطور بسیار خلاصه روی آن تمرکز شد، بعنوان یکی از هنرمندان پیشرو معرفی شود، هنرمندی که بواسطه سال ها تجربه اندوزی در عرصه های مختلف موسیقی چه در زمینه های علمی و دانشگاهی و پژوهشی و چه حوزه موسیقی مردم پسند بطور قطع جزو بهترین هاست و خوب می داند که رگ خواب مخاطب ایرانی برای شنیدن موسیقی در چه نقطه عطفی قرار دارد که بتواند همراه با یک مسیر داستانی شود. آنچنان که یکی از شاخصه های این رفتار هنری را می توان در خیلی از آثار این هنرمند، چه بعنوان آهنگساز و چه بعنوان تنظیم کننده جستجو کرد. شاخصه ای که موسیقی متن و تیتراژ سریال «عقیق» حمید تمجیدی که طی این سال ها خبر چندانی از او نیست، ثابت کرد که وی در درونش نوعی از آگاهی را به یدک می کشد که خاطره سازی یکی از مولفه های آنست.
کامبیز روشن روان در موسیقی متن و تیتراژ سریال «عقیق» که معرف برخی از بازیگران مطرح این روزهای سینما و تلویزیون شد، با بهره گیری از دانش و تجربیات موسیقایی خود کوشش کرد با محور قرار دادن مولفه های ناب موسیقی ایرانی در قالب ارکسترال، مخاطب را برای تماشای یک سریال کاملاً ایرانی تشویق کند. موسیقی که در تیتراژ اثر با آن ترکیب تصویری خط نستعلیق و سیاه مشق نمای بسیار خوبی پیدا کرد و بدون چاشنی حضور خواننده که در آن سال ها آنچنان در موسیقی تیتراژ سریال ها باب نبود، ملودی را خلق کرد که از آن می توان یکی از خاطره ساز ترین و نوستالژیک ترین موسیقی تیتراژها یاد کرد.

این آهنگساز مطرح سینما و تلویزیون کشورمان که کارنامه پرباری در پیشینه کارهای فرهنگی هنری اش دارد، مدتی پیش در یکی از گفتگوهایش بود که درباره نحوه ساخت موسیقی متن آثار سینمایی و تلویزیونی کامبیز روشن روان یکی از نوآوران موسیقی ایرانی است که حضورش در سریال ها و آثار سینمایی بعنوان آهنگساز همیشه فرصت مغتنمی است که می تواند خیال کارگردان و دیگر دست اندرکاران این آثار را بطور کامل از ساخت یک موسیقی در خدمت اثر راحت کند اظهار داشته بود: هر وقت تصمیم به ساخت موسیقی متن سریال، فیلم و آلبومی را گرفتم، همیشه تلاش کردم پیش از هر فرآیندی خودم را وارد فضا و محتوای اثر کنم. طبیعتاً اگر محور آن اثر مبتنی بر شعر باشد، آن قدر شعر آن اثر را می خوانم تا بتوانم با محتوایش ارتباط بگیرم و مطابق با حال و هوای این ارتباط حسی موسیقی را طراحی می کنم. در زمینه های تصویری هم ماجرا در همین چارچوب صورت می گیرد به عبارتی آن قدر در برخورد با محتوای اثر قرار می گیرم که فضای حسی و دراماتیک اثر نیز به درستی برایم قابل دریافت شود، چارچوبی که طبیعتاً در پرداخت آثار ایرانی، توجه به نشانه ها و مولفه های موسیقی ایرانی برای یک کار ایرانی در اولویت من قرار دارد؛ حالا این که چنین ساختاری ارکسترال باشد یا گونه ای دیگر، گام بعدی است که روی آن توجه می کنم و اتفاقاً خیلی هم وقت مرا می گیرد.
به هر ترتیب کامبیز روشن روان یکی از نوآوران موسیقی ایرانی است که حضورش در سریال ها و آثار سینمایی بعنوان آهنگساز همیشه فرصت مغتنمی است که می تواند خیال کارگردان و دیگر دست اندرکاران این آثار را بطور کامل از ساخت یک موسیقی در خدمت اثر راحت کند. وی در سریال تلویزیونی «عقیق» بود که در قالبی مخاطب پسند موسیقی را برای سیر داستانی سریال طراحی کرد که بینندگان دهه شصت و هفتاد تلویزیون آن سال ها تنها با شنیدن اثر می فهمیدند که مقرر است از آنتن شبکه دو سیما چه سریالی پیش رویشان قرار گیرد. سریالی که موسیقی اش همانند خیلی از آثار تولید شده در آن دوران آنچنان نقش موثری در معرفی و ماندگاری داشتند که به طور قطع اگر در ساختار دیگری تولید و طراحی می شد شاید ما در این عصر هجوم تصویرها در فضای مجازی و چارچوب های دیگر، رد پایی از سریال های خاطره سازی چون «عقیق» یافت نمی کردیم.

سریالی که بواسطه حضور بازیگران، قصه ای جذاب و درامی مبتنی بر باورهای اجتماعی جامعه ایرانی آن سال ها توانست بعنوان یکی از آثار شاخص و خاطره ساز سالهای پایانی دهه شصت لقب بگیرد. سریالی که موسیقی کامبیز روشن روان با آن طعم و رنگ ایرانی خود آنچنان طعم تماشایش را برای ما شیرین کرد که اگر همین حالا هم برای ما روی آنتن برود، گرچه با داستانی بیات شده با گفتمانی کلیشه ای در مقایسه با موضوعات این روزها مواجه می شویم، اما بطور قطع تماشایش را به بسیاری از آثار دیگری ترجیح می دهیم که مقصودش فقط کسب منافع اقتصادی به بهانه سریال و تصویر است.


منبع:

1400/10/18
17:15:58
5.0 / ۵
1004
تگهای خبر: آلبوم , تصویر , سینما , طراحی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
جمع 2 و 2 ؟
آمار بازدید سایت
بازدید امروز: 3,366
بازدید دیروز: 3,105
هفته اخیر: 34,923