خوشنو یسی ایران روی میز یونسکو در رقابت با ۱۷ کشور

آتلیه دات کام: پرونده «برنامه ملی پاسداری از هنر سنتی خوشنو یسی در ایران» هفته آتی درحالی در یونسکو بررسی می شود که 17 کشور دیگر مدعی خوشنویسی هستند و پرونده آنها نیز معطل بررسی است.

به گزارش آتلیه دات کام به نقل از ایسنا، شانزدهمین نشست کمیته بین الدول حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس مقرر است بصورت مجازی از ۱۳ تا ۱۸ دسامبر ۲۰۲۱ برابر با ۲۲ تا ۲۷ آذرماه ۱۴۰۰ در پاریس، مقر یونسکو اجرا شود. مقرر است پرونده «برنامه ملی پاسداری از هنر سنتی خوشنویسی در ایران» در این اجلاس بررسی و به رأی گذاشته شود. مصطفی پورعلی ـ مدیرکل دفتر ثبت آثار، حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی ـ گفته است: این پرونده بعنوان اقدامات پاسدارانه که مهم ترین عنصر میراث فرهنگی به حساب می آید، روزهای آینده در یونسکو بررسی می شود.
پرونده خوشنویسی ایران درحالی در نوبت بررسی کمیته حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس یونسکو است که قبل تر ترکیه پرونده ای را با عنوان «حُسن خط، هنر باستانی خوشنویسی اسلامی» (Hüsn-i Hat، traditional art of Islamic calligraphy) به دبیرخانه یونسکو فرستاده بود. این درحالی است که رسم الخط رسمی این کشور سال هاست تغییر کرده.
ایران سال ۲۰۲۰ نسبت به این اقدام ترکیه رسما به یونسکو اعتراض کرد. محمدحسن طالبیان ـ معاون پیشین میراث فرهنگی ایران ـ در این زمینه اظهار داشته بود: عنوان پرونده پیشنهادی ترکیه برای خوشنویسی، دارای صفت اسلامی است که این امر مورد اعتراض رسمی ایران قرار گرفته است؛ چونکه صفت اسلامی نمی تواند محدود به ترکیه باشد، فارغ از آن که منشأ خوشنویسی اسلامی را باید در ایران جست.
وی در عین حال یادآور شده بود که اعتراض ایران در این موارد هیچگاه جنبه سیاسی نداشته و اعتراض ایران به ترکیه که در یونسکو ثبت گردید جنبه و نگاهی کاملا فنی دارد.
سال ۲۰۲۱ ایران بالاخره پرونده ای برای خوشنویسی در چهارچوب لیست «اقدامات خوب پاسداری» به یونسکو فرستاد.
وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درباره این پرونده توضیح داده است: «برنامه ملی محافظت از هنر سنتی خوشنویسی در ایران» (National programme to safeguard the traditional art of calligraphy in Iran) پروپوزال ایران برای ثبت برنامه های خوب پاسداری است که با شماره ارجاع ۱۷۱۶ در این اجلاس بررسی خواهد شد. ثبت در برنامه های خوب پاسداری یونسکو به این معنا است که هم میراث ناملموس موردنظر به جهانیان معرفی خواهد شد و هم پاسداری خوبی از آن صورت خواهد گرفت.
این نخستین بارست که ایران در لیست برنامه های خوب پاسداری یونسکو برای محافظت از میراث ناملموس پرونده ای را به ثبت می رساند. قبل از این ۱۶ اثر دیگر از آداب و آیین ها، هنرهای نمایشی، مهارت ها، دانش و فرهنگ ایرانی در لیست میراث ناملموس یونسکو به ثبت رسیده که «ردیف موسیقی سنتی ایرانی»، «هنر نمایشی آیین تعزیه»، «آیین پهلوانی و زورخانه ای»، «موسیقی بخشی های خراسان»، «مهارت فرش بافی فارس»، «دانش ساخت لنج»، «هنر ساختن و نواختن کمانچه» و «هنر نگارگری» همچون آنها است.»
همزمان با ایران و ترکیه، ۱۶ کشور عربی همچون عربستان سعودی، عراق، اردن، لبنان، فلسطین، یمن، مصر، الجزایر، تونس، مراکش، کویت، امارات، عمان، بحرین، سودان و موریتانی پرونده ای مشترک را با عنوانِ «خوشنویسی عربی، دانش، مهارت و شیوه ها» (Arabic calligraphy، knowledge، skills and practices) به یونسکو ارائه کرده اند که معطل بررسی است.
با توجه به این شرایط، مدیرکل دفتر ثبت آثار، حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی ایران گفته است: بسیار امیدوار هستیم که این پرونده در لیست میراث ناملموس یونسکو ثبت جهانی شود.
کمیته بین الدول حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس در اجلاس پیش رو مقرر است ۱۸ گزارش درباره میراث ناملموس در خطر، ۲۸ گزارش درباره پیاده سازی کنوانسیون ۲۰۰۳، یک گزارش از طرف دولت های غیرعضو در مورد وضعیت فعلی عناصر ثبت شده در لیست معرف میراث ناملموس، شش نامزد در لیست محافظت فوری، ۴۸ نامزد در لیست معرف، پنج پروپوزال برای ثبت برنامه های خوب پاسداری، یک درخواست برای کمک بین المللی، ۴۶ درخواست استوارنامه از طرف سمن ها، و ۶۶ گزارش فعالیت از طرف سمن ها را بررسی کند.




منبع: atolieh.com