در یازدهمین لایو آهنگ خانه هنرمندان ایران مطرح شد:

چرا آثار مجید وفادار هنوز هم جایگاه خویش را حفظ نموده اند؟

علیرضا امینی پژوهشگر و آهنگساز در بررسی بازخوانی آثار مجید وفادار بیان نمود: یکی از علل ماندگاری آثار مجید وفادار این است که او نیاز و ذائقه موسیقی در دهه های بعدی ایران را درک و مطابق با آن آهنگسازی کرد.

به گزارش آتلیه دات کام به نقل از روابط عمومی خانه هنرمندان ایران، یازدهمین برنامه «آهنگ» با بررسی بازخوانی آثار مجید وفادار در گفتگو با علیرضا امینی آهنگساز و پژوهشگر موسیقی و پوران وفادار خواننده و برادرزاده مجید وفادار در صفحه اینستاگرام خانه هنرمندان ایران برگزار شد.

علیرضا امینی در ابتدای این لایو در توضیح کنسرت «نغمه های تهران» بیان نمود: این طرح را سال قبل به برج میلاد عرضه دادم. من مجموعه ای از آثار استاد مجید وفادار را به همراه دو اثر از خودم و یک اثر از دکتر محمد سریر جمع آوری کردم و سه ماه فعالیت فشرده و شش ماه پیش تولید و مراحل ضبط را پشت سر گذاشتیم و قرار شد که به تهرانی با شرایط آب و هوایی بهتر با مدیریت مجموعه برج میلاد این کنسرت ها برگزار گردد. قرار بود این کار با همراهی دکتر نوربخش در خانه موسیقی ایران صورت گیرد که فعلاً به تعویق افتاده است. هنرمندان موسیقی از شرایط فعلی موجود خسته شده اند سی و چند هنرمند حاضر در این کنسرت، عاشقانه برای آن تمرین کردند. امیدواریم اجرای «نغمه های تهران» را در تهرانی باشکوه شاهد باشیم که همه مردم آن در آسایش و رفاه هستند.

امینی در پاسخ به این که چرا پس از سال ها از خلق آثار مجید وفادار هنوز آثار او، تازگی و محبوبیت دارد؟ اظهار داشت: در دوره ای از تاریخ موسیقی، صنعت صفحه در جامعه رواج داشت. بین سالهای ۱۲۷۰ تا ۱۲۹۰ این تنها مدیا بود و در آن دوران موسیقی متعلق به گروه خاصی بود که نوع خاصی از موسیقی را می شنیدند. کمپانی هایی که در لاله زار تهران نمایندگی راه انداختند بنابر امکانات موجود استودیو، گرامافون و صفحه مادر و به دنبالش تکثیر آنرا در پیش گرفتند و دو نوازی و یا گروه نوازی محدود را اجرا می کردند. در سالهای ۱۲۸۰ تا ۱۳۰۰ هنرمندانی در موسیقی ایران بروز و ظهور یافتند که بعدها تبدیل به خالقان آثاری فاخر شدند و زمینه فکری شان بزرگتر از امکانات کمپانی های ضبط صفحه بود. موسیقی شهری را درک کرده بودند و پیشبینی از سلیقه مخاطبان دهه های بعد خود داشتند و موسیقی هایی خلق کردند که نماینده آنها استاد مجید وفادار بود. وقتی او «شب جدایی» را در سالهای ۱۳۱۵ و ۱۳۱۶ ضبط می کند، در واقع نگاه ارکسترال در شرایطی دارد که تنها تارنوازی یا سنتورنوازی و در نهایت گروه نوازی محدود توسط آن کمپانی ها در صنعت موسیقی ایران معمول است. در واقع او نیاز و ذائقه موسیقی در دهه های بعدی ایران را درک می کند و مطابق با آن آهنگسازی می کند.

وی افزود: مجید وفادار از دوران صفحه به رادیو تفکر باروری داشته است که بالغ بر پنج ارکستر را در رادیو تربیت و مدیریت می کرده است و آثارش هم در آن دوران و هم سال ها بعد شاخص است. مگر می شود کسی امروز «منتظرت بودم» را نخواند؟ و چرا هنوز مخاطبان موسیقی سراغ «گلنار» و «زهره» برای لحظه های عاشقانه می روند. معتقدم این آثار تا قرن ها جایگاه خویش را از دست نخواهند داد و خوانندگان قدیمی و جوان هنوز هم برای به شهرت رسیدن به سراغ آثار استاد مجید وفادار می روند.

در ادامه پوران وفادار خواننده و برادرزاده مجید وفادار درباره علت ماندگاری آثار وی اظهار داشت: استاد وفادار قطعات را با تمام وجود و از دل می ساختند. گویی این آثار به او الهام می شد و باوجود اینکه در دوره خود هم مورد توجه قرار می گرفت انگار صد سال هم از زمان خود جلوتر بود. عشق و علاقه او به هنر و موسیقی بی نظیر بود. گفته شده وقتی او برای نخستین بار یک پیانو را می بیند پس از مدتی پدر و مادرش می بینند پایه پیانو را در آغوش گرفته و خوابش برده است. من با عمویم همکاری کرده ام و او آهنگ هایش را همیشه روی صدای خوانندگان تنظیم می کرد و قطعات مختص خود آنها می ساخت.

در ادامه از پوران وفادار سوال شد که چقدر آثار مجید وفادار ناشی از جامعه شناسی فرهنگی و شناخت او برگرفته از نیازهای مردم بود که بیان نمود: برای مجید وفادار مقبول افتادن آثارش نزد مردم بسیار اهمیت داشت. وقتی در رادیو مشغول به کار بودیم در باکس های رادیو نامه هایی از مردم می رسید که استاد همیشه به من می گفت برو نامه هایت را چک کن و چند روز پس از من خواست که به همه آنها جواب بدهم و گفت ما همه چیز را از مردم داریم و وقتی آنها وقت می گذارند و برایت نامه می نویسند، باید به آنها پاسخ شایسته ای بدهی. عمو و پدرم هر دو کارمند دولت بودند و با مردم ارتباط داشتند. مشکلات و مسائل آنها و خواسته هایشان را از موسیقی می دانستند و طبق آن می ساختند و می نواختند.

امینی اظهار داشت: وقتی آثار مجید وفادار در اختیارم قرار گرفت با کارهایی مواجه شدم که مثل خیلی از هنرمندان امروزی هرچند نوازنده ای بسیار توانمند بوده و می توانسته همه آن مهارت را در نواختنش خلاصه کند، عمل نکرده است. او بهترین آثارش و شاه ملودی ها را برای ترانه ها استفاده می کند؛ آثاری که مقرر است به استفاده جامعه برسد.

وی ادامه داد: مثلثی که این روزها از آن بعنوان شکل گیری یک آهنگ خوب، ضروری یاد می کنند، قبول ندارم. یک آهنگساز خوب باید آنقدر قطعه ای با چفت و بست بسازد که مردم بتوانند به سادگی آنرا سوت بزنند. ازاین رو اگر بخواهیم مثلثی هم برای شعر، آهنگ و خواننده قائل باشیم باید بگوییم این مثلث متساوی الساقین است و قاعده ای که حجم هندسی این مثلث را شکل می دهد، آهنگ خوب و آهنگساز است.

امینی خاطرنشان کرد: دلیل اینکه یک آهنگ را چند خواننده می خوانند و همه اش به اصطلاح می گیرد هم به خاطر آهنگسازی خوب کار است. باید ابتدا به آهنگ، بعد شعر و بعد خواننده فکر نماییم. متاسفانه خوانندگان امروز فکر می کنند می توانند در اثر هنری دست ببرند. چرا بمحض اینکه مقرر است عناصر قدمت فرهنگی و موسیقایی به معرض نمایش گذاشته شود، به سراغ قطعه «منتظرت بودم» و سایر آثار مجید وفادار می رویم؟ چونکه نسل فرهیخته دهه ۲۰ و ۳۰ شبیه به نسل جوان امروز ماست، جوان ما مثل شاید میانسال آن دهه فکر می کند. بنابراین موسیقی قدیمی را می پسندد اما آهنگساز ما امروز نیاز او را برآورده نمی نماید. ازاین رو اگر امروز بیژن ترقی، رهی معیری و... سایر شاعران برجسته را هم داشته باشیم باز هم آهنگسازانی نداریم که بتوانند کارهای شاخص خلق کنند.

از پوران وفادار سوال شد که بازخوانی آثار مجید وفادار چقدر عمق هنر او را به نسل جوان شناسانده است؟ توضیح داد: عمویم شعرها را، خود برای آهنگ هایش انتخاب می کرد و گاهی در مورد شعرها هم نظراتی را می داد. همینطور در خواندن هم مهارت داشت و کاملا کار را برای خواننده راحت می کرد. بیشتر آهنگ های وی مثل «مرا ببوس» بارها و بارها سلو زده شده است. برای مثال در ارکستر مسکو اجرا شده و نوازندگان زیادی با ویالون، پیانو و حتی تار آنرا زده اند. نکته در این است که یک آهنگ وقتی جای کار دارد، بدون کلام هم زده شود، به دل می نشیند. وقتی خوانندگان نسل جدید این آثار را بازخوانی می کنند و از من بابت آن اجازه می گیرند تذکر می دهم در ساختار آهنگ هیچ دخالتی نکنند، چونکه اساسا نیازی به این تغییر ندارد.

علیرضا امینی هم درباره این نکته بیان نمود: ما نامه زدیم که آثار بازخوانی شده استاد وفادار باید پیش از نشر حتما با ما چک شود. خانواده استاد اصلا چشم داشت مالی به بازخوانی ها ندارند اما جدا از مالکیت مادی و معنوی و مسئله کپی رایت، مشکل دیگر اینجاست که از آهنگ های مجید وفادار گاهی در فضای مجازی استفاده های سیاسی می شود و در صفحات مورد استفاده قرار می گیرد. ما نامه می زنیم و درخواست می نماییم اما می گویند نمی توان جلویش را گرفت اما چرا یک همکاری بین ارگان ها وجود ندارد که صفحاتی که بدون مجوز از این موسیقی ها استفاده می نمایند توسط پلیس فتا بسته شوند؟ ایشان حدود ۳۲۰ تصنیف دارند که هنرمندان حرفه ای شاید ۲۰ تای آنرا نمی شناسند و بهتر است به جای چند اثر محدود بقیه کارهای ایشان را بازخوانی کنند.